Vestingstad Doesburg en 75 jaar vrijheid
Als oud-cartograaf en actief bij de stichting Menno van Coehoorn beheer ik een website over de vestingwerken van mijn woonstad Doesburg. Met mijn achtergrond als cartograaf is de basis uiteraard de kaart omdat deze meer laat zien dan woorden. Daarnaast krijg ik als vestinggids op de Hoge Linie vaak de vraag of er ook ergens iets meer te vinden is over de vestingwerken van Doesburg. Rob Verhoef Doesburg en Henk IJbema voor zijn vele archief speurwerk.
Nieuws: middeleeuwse stadsmuur gevonden in Doesburg
In het kader van 75 jaar vrijheid geef ik de komende tijd informatie over de strijd in Doesburg over de Tweede Wereldoorlog, vanaf 17 september 1944 – de Slag om Arnhem: ” Market Garden” – tot de bevrijding op 16 april 1945.
Onderstaand het overzicht van de militaire gebeurtenissen in 1944.
17 september: Britse jagers boven de stad beschieten de Schipbrug. Vier brugdelen zinkende en één gashouder in brand geschoten. Hierbij zijn twee Duitse soldaten omgekomen Richard Hettler geboren 12 oktober 1909 en Horst Parneman geboren 12 december -1917. Toen tijdelijk begraven in een veldgraf op de Stadsweide. Herbegraven 11 november 1949 Duitse militaire begraafplaats Ysselsteyn)
foto: vermoedelijk Johan Herman Janssen (roepnaam Jo), anders onbekende Duitse oorlogsfotograaf.
foto Jo Janssen. Vernielde Duitse noodbrug
18 september: Schipbrug weer zodanig hersteld dat deze weer gebruikt kan worden.
23 september: In de Ooipoortstraat komt een droptank (afwerpbare brandstoftank) neer.
Op de driesprong Doesburg –Zevenaar –Giesbeek, waar nu een rotonde is, graven Doesburgse spitters (gravers) een tankval.
Foto: Links hoog zittend: Kees Glerum, onder zittend van links naar rechts: Lipco Bakker, Jan Kok, Dik Thomissen , Jan Westenberg, onbekend, onder in Henk Kets
28 september: Johan Haanappel heeft tijdens een interview de volgende herinnering aan dit incident gedeeld:
– Er was op een moment een Duitse auto beschoten aan het einde van de Kraakselaan richting Drempt. Die kon niet meer op eigen kracht rijden. Wij moesten die met elkaar duwen naar de Koepoortstraat tot in de garage. Er bleek nog een stuk arm van iemand in de cabine te liggen. Met mijn broer moest ik die op een plank dragen en in de gracht dumpen. Dat was aan de Kastanjelaan (nu de Flugie van Aspermontweg).
5 oktober: Veel luchtgevaar, grote eskaders bommenwerpers boven Doesburg. Het afweergeschut op de Driekoningenbrug in actie. De granaten ontploffen boven de stad.
8 oktober: Geallieerd vliegtuig beschiet een Duitse kolonne. Huizen op de Looierswal, Zandbergstraat, Ooipoort en Bergstraat getroffen. Huis in de Bergstraat brand geheel af.Veel Duitse troepen op de wallen, in verband met verwachte landingen. Opstellen antitankgeschut in Drempt.
21 oktober: Ook elders in de stad komen gevechtsopstellingen. Achter de watertoren is men druk bezig palen in de IJsselbodem te heien voor een nieuwe vaste nood brug. De Schipbrug verkeert door het wassende water in een dusdanig desolate toestand, dat het verkeer daarover slechts gebrekkig gaat.
13 november: Aanleg van een antitankgracht richting Drempt. Wilhelminastraat op de achtergrond.
(foto afkomstig van dhr. Jo Jansen) Twee jongens op de voorgrond: Dik Thomissen (links, leunend met beide handen op de schop) en Edy ten Hulzen.
26 november: De eerst bekende luchtfoto met daarop de vernielde Schipbrug en de vaste Duitse noodbrug
24 december: Verkenningsvlucht boven Doesburg op kerstavond, duidelijk zichtbaar is de Mauritskazerne.
Klik op het onderstaande item voor meer informatie over de aangegeven periode:
- 1300-1600 De verdedigde stad
- 1600-1700 Stadswallen en bastions
- 1700-1800 Coehoorn en de Hoge Linie
- 1800-2017 Na de Franse tijd tot heden
- Presentaties en rondleidingen
Voor meer informatie over (landelijk) militair erfgoed zie de site van de stichting Menno van Coehoorn. Donateurs hiervan krijgen jaarlijks de kans om ook elders in Nederland te duiken in bunkers, geheime commandocentra, forten en andere Linies. www.coehoorn.nl
